Janusz Wojtasik w książce "Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864-1907" pisze o narodzinach świadomości politycznej chłopów i działalności ruchu ludowego w trakcie Rewolucji:
"W Królestwie [Polskim] na przebudzenie polityczne mas chłopskich wpłynęły odezwy, ulotki i broszury partii robotniczych, zwłaszcza PPS, która utworzyła specjalny Wydział Wiejski dla prowadzenia roboty rewolucyjnej na wsi. Ogromne znaczenie w tej materii miała słynna broszura Edwarda Abramowskiego «Zmowa powszechna przeciw rządowi». Abramowski, działacz społeczny, filozof, socjolog i psycholog, współtwórca Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich i PPS, zerwawszy wcześniej z socjalistami zbliżył się do ruchu ludowego. W broszurze swej wzywał ogół mieszkańców do «zmowy» przeciwko zaborcy w imię walki o «wolność Polski i wolność każdego człowieka w Polsce».
Od marca 1905 r. zaczęły też trafiać na wieś odezwy Koła Oświaty Ludowej, wzywające chłopów do walki z caratem o prawa narodowe. Właśnie przez radykalnych nauczycieli ludowych skupionych wokół tej organizacji został utworzony jeszcze w końcu 1904 r. Polski Związek Ludowy. Do inicjatorów jego powołania należeli: Stefan Brzeziński, Wacław Kruszewski, Wacław Piotrowski, Zygmunt Nowicki, Mieczysław Dębski, Ludwik Duda, Stanisław Najmoła, Jadwiga Jahołkowska.
W pierwszej odezwie, pt. «Od Polskiego Związku Ludowego do Braci Włościan», PZL sformułował swe założenia programowe wybijając na czoło ideę niepodległości Polski, a z zadań bezpośrednich problemy walki i prawa polityczne i narodowe, o szkołę polską i szeroki samorząd. Jako najwyższą władzę przyszłego niepodległego państwa PZL uznawał Sejm w Warszawie, który miał się składać z posłów wybranych przez całą ludność w wyborach równych i powszechnych. Odezwa kończyła się wezwaniem «Niech żyje Polska Ludowa» [...]"
Patrz też:
Patrz też:
Źródło: Janusz Wojtasik, Idea walki zbrojnej o niepodległość Polski 1864-1907, Warszawa 1987, s. 199.
 |
| Źródło: Beinecke. |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz