wtorek, 18 lutego 2014

Ruch rewolucyjny w Zduńskiej Woli

Na stronie Muzeum Historii miasta Zduńska Wola, w tekście Nasze miasto wiek temu i później Jerzego Chrzanowskiego, czytamy:

Atmosferę w mieście zdominowały wydarzenia polityczne, które niosła rewolucja lat 1905-1907. Dnia 25 lutego 1907 r. bojówki PPS przeprowadziły zamach na podoficera żandarmerii carskiej Juliusza Szlitnera (wg innych źródeł Sztibnera), a 9 maja dokonano zamachu na zdrajcę Leopolda Ballego. W nocy z 2 na 3 czerwca przeprowadzono zamach na tutejszego fabrykanta Karola Kusego, zaś 24 grudnia miejscowi działacze SDKPiL przeprowadzili zamach na żandarma Sawę J. Łukianowicza.

poniedziałek, 17 lutego 2014

Powstanie Łódzkie na mapie miasta

Oto plan miasta Łodzi z 1905 roku z wykazem tras pochodów, miejsc starć robotników z policją i wojskiem carskim oraz głównych punktów walk barykadowych w czasie Powstania Łódzkiego. Ta spontaniczna walka robotników i robotnic o wolność i godność trwała od 22 do 24 czerwca 1905 roku. Wg relacji policmajstra łódzkiego wzniesiono wówczas ponad sto barykad, z czego w samym Śródmieściu ponad 40. Najcięższe walki toczyły się u styku dzisiejszych ulic Rewolucji 1905 roku i Wschodniej.

czwartek, 13 lutego 2014

Bojowiec ze Zduńskiej Woli

Bronisław Michalak był w Zduńskiej Woli instruktorem lokalnej komórki Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, nazywanej Kwiatem Paproci*. Aktywny w trakcie Rewolucji 1905 roku, był autorem kilkudziesięciu zamachów na szpicli i policjantów. W czasie, gdy Rewolucja miała się już ku końcowi, kiedy to aresztowano wielu działaczy PPS i SDKPiL, Michalak otrzymał propozycję bezpiecznego wyjazdu za granicę. Odmówił i ukrywał się w Zduńskiej Woli. 8 maja 1908 r. został wydany przez szpicla. Osaczony w domu nr 20 przy ulicy Piwnej, nie mając szans na ucieczkę, popełnił samobójstwo.

wtorek, 11 lutego 2014

Święto 1 maja w 1934 r.

Oto ulotka partii socjalistycznej Bund, zachęcająca do udziału w obchodach święta 1 maja 1934 r. w Łodzi. W programie obchodów czytamy:
[...] b) Godzina 11 - wymarsz z Wodnego Rynku do Grobów Poległych Bohaterów Rewolucji z r. 1905-7 ulicami: Główną [obecnie al. Piłsudskigo], Piotrkowską, Pl. Wolności i 11 Listopada [?], c) Przemówienia przy Grobach Poległych wygłoszą tow.: Edmund Chodyński, Artur Szewczyk, Henryk Wachowicz, Józef Głażewski, Stanisław Goliński, Emil Zerbe, Otto Heike, S. Nutkiewicz i E. Zelmanowicz.
 Działacze i działaczki Bundu uczestniczyli w Rewolucji 1905 roku

Fragment.
Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona.

niedziela, 9 lutego 2014

Trybuna cywilizowanego analfabetyzmu

Władysław Reymont, wybitny pisarz i noblista, opisał nastrój na ulicach Warszawy po ogłoszeniu przez cara Mikołaja II manifestu konstytucyjnego, 30 października 1905 roku. Społeczeństwo Królestwa Polskiego uwierzyło wówczas, że carat istotnie liberalizuje rządy, zezwala na wolność słowa i zgromadzeń - i dlatego miasto było świadkiem niezliczonej ilości demonstracji. Niestety, dziesięć dni później władze wprowadziły stan wojenny i wzmogły represje. Oto fragment wspomnień Reymonta ze zbioru pt. Z konstytucyjnych dni:

sobota, 8 lutego 2014

Dzień 13 listopada 1904 roku

Relacja z wydarzeń z 13 listopada 1904 roku opublikowana w Warszawskim Dniewniku*, a przedrukowana w gazecie Prawda*:

W Warszawskim Dniewniku czytamy:
W niedzielę, dnia 13 bieżącego miesiąca, o godzinie 12 minut 20 w południe, przed samym końcem nabożeństwa, z kościoła Wszystkich Świętych wyszła na plac Grzybowski niewielka, zwarta grupa, która wywiesiwszy czerwony sztandar, zaczęła śpiewać pieśni treści rewolucyjnej i w tym samym czasie padły z pośród niej strzały do posterunku policyjnego, które zabiły na miejscu policjanta Prokopa Szimanica i zraniły starszego dozorcę rewirowego oraz dwóch innych policjantów.

niedziela, 2 lutego 2014

Hołd bojownikom walki z caratem

Notka pt. Hołd bojownikom walki z caratem w powiecie łódzkim z księgi pamiątkowowej pt. Dziesięć lat odrodzonej Polski niepodległej w życiu powiatu łódzkiego z 1928 r., mówiąca o przeniesieniu prochów uczestników Rewolucji z Bełdowa na Polesie Konstantynowskie w Łodzi: