"Na śmierć Andrzeja Struga"

Takim wierszem Władysław Broniewski pożegnał pisarza, działacza praw człowieka, socjalistę Andrzeja Struga, zmarłego w 1937 r. Andrzej Strug wielokrotnie w swoich dziełach (cykl „Ludzie podziemni”, „Jutro”, „Dzieje jednego pocisku”, „Portret”) mówił o dramacie rewolucjonistów, sam zresztą brał udział w Rewolucji 1905 roku jako przedstawiciel Wydziału Wiejskiego Polskiej Partii Socjalistycznej.

„Na śmierć Andrzeja Struga”

Nas zrodzili ludzie podziemni

i nad naszą się działy kołyską,

pośród nocy tragicznej i ciemnej,

dzieje jednego pocisku.

Dziewięćset piąty rok

za pazuchę ten pocisk nam wcisnął.

Naszą szkołą była burza i mrok,

szubienice świecące nad Wisłą.

I ponieśliśmy ten pocisk przez życie

w czapce bojowca, w mundurze strzeleckim...

Nas poezja uczyła bić się;

myśmy Jego czytali dzieckiem.

To On nam przekazał pogardę

dla niepełnego zwycięstwa.

On nas słowem szlachetnym i twardym

nauczył męstwa.

On był z tych, co uczyli czynem

w człowieku poznać brata,

bojownikiem, republikaninem

wolnej ojczyzny świata.

Zapożyczymy od niego miary,

mierząc Polskę młota i pługa,

Towarzysze! Głęboko pochylmy sztandary

nad trumną Andrzeja Struga!...

Tak żegnano Andrzeja Struga w 1937 r.
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe