"Bez wyjątku stanęły wszystkie fabryki"

Warszawa, 30 stycznia 1905 r. - zaczęła się Rewolucja. Oto Biuletyn Strajkowy Polskiej Partii Socjalistycznej:

"Strajk powszechny, przygotowywany przez nas wobec spodziewanej mobilizacji* w Warszawie, został przyspieszony na wieść o wypadkach petersburskich [tzw. "krwawej niedzieli"]. W środę utworzył się ogólny Komitet Strajkowy i 6 dzielnicowych, w tym 1 żydowski.

Wydano odezwy: 26 – Centralny Komitet Robotniczy o rewolucji w Petersburgu; 27 – Warszawski Komitet Robotniczy: nawoływanie do strajku z żądaniami ekonomicznymi; 28 - Warszawski Komitet Robotniczy: deklaracja polityczna i zaproszenia na niedzielną manifestację.

Podajemy przebieg dwóch pierwszych dni strajku:

Piątek – strajk objął dzielnice: Powązkowską, Wolską, Jerozolimską, w części Powiśle i Pragę: wieczorem telefony i drukarnie. Liczba strajkujących – 35 000. Na Chłodnej padły dwa pierwsze trupy robotników. Pomszczono się zabiciem dwóch żandarmów.

Sobota – z szaloną szybkością strajk objął całą Warszawę. Bez wyjątku stanęły wszystkie fabryki, warsztaty, biura, gazownie, tramwaje, dorożki i warsztaty kolejowe. Do zatrzymania fabryk wystarczyło przeważnie odczytanie naszej odezwy i krótka przemowa towarzyszy.

W dzielnicach robotniczych odbywały się wielkie zgromadzenia polityczne. Wygłaszano mowy rewolucyjne. W kilku miejscach rewolucjonista rosyjski nawoływał "polaków" do pomszczenia krwi ich ojców z 63 roku i do poparcia petersburskiej rewolucji.

W śródmieściu i na krańcach potłuczono i powyłamywano latarnie. Panowała ciemność. Płonęły sklepy monopolowe. Skonfiskowano broń ze składów. Z ciemności korzystali rabusie, prowokowani przez policję i grabili sklepy. Rozpoczęła się formalna rewolucja.

Na Wolskiej padło około [nieczytelne] ludzi. Na Młynarskiej zabito młodą dziewczynę, na Srebrnej – chłopca, na Świętokrzyskiej – robotnika. Ilość innych ofiar, jak również policji i wojska, jest znaczna, lecz nie sprawdzona dokładnie.

O wieczornych sobotnich i niedzielnych wypadkach w następnym biuletynie.

- Warszawski Komitet Strajkowy Polskiej Partii Socjalistycznej."

* Zaborca wcielał ludność polski do armii carskiej – trwała wówczas wojna Rosji z Japonią.

 

Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona