Represje władz carskich wobec ruchu ludowego

25 maja 1907 roku do redakcji "Zagonu" - organu prasowego Polskiego Związku Ludowego - wkracza policja i aresztuje wszystkich obecnych (37 czołowych działaczy PZL, m.in. Zygmunta Nowickiego, Wacława Piotrowskiego, Ludwika Sudę, Teofila Kurczaka i Stanisława Najmołę). Ostatni numer "Zagonu" ukazuje się 8 czerwca 1907 roku.

Tak warunki więzienne opisał Teofil Kurczak:

"Gdy wyszedłem na korytarz, owionął mnie śmiertelny zaduch i gorąco jak w piecu. Okazało się, że sale więzienne są kompletnie przepełnione, napchano ludzi jak śledzi. Ścisk był taki, że jak pokładaliśmy się na podłodze, to jak się jeden przewrócił na bok, to musieli się przewracać wszyscy.

Leżeli ludzie wszędzie: na pryczach, pod pryczami, na podłodze i nawet na korytarzu. Przynoszono chleb do jedzenia i mimo że wyglądał nawet przyzwoicie, to jeść go nie można było, bo był z piaskiem i gipsem, a smak miał wprost wstrętny. Gdy niesiono zupę w dużej niecce drewnianej, to choć każdy był głodny strasznie, ale tylko para zaleciała, już każdy był najedzony, taki fetor szedł od owej niecki.

W tym piekle siedziałem dwa tygodnie, później nas przeprowadzili do twierdzy warszawskiej, zwanej Cytadelą."

Źródło: Teofil Kurczak, "Wspomnienia".

Źródło: Jerzy Mazurek, "Kraj a emigracja. Ruch ludowy wobec wychodźstwa chłopskiego do krajów Ameryki Łacińskiej (do 1939 roku)".

Źródło: Beinecke Digital Collections