Wiktor Alter - uczestnik strajku szkolnego

Wiktor Alter (1890-1943) był działaczem żydowskiego Bundu (od 1917 r. członek Centralnego Komitetu partii); uczestniczył w strajku szkolnym w czasie Rewolucji 1905 roku - walczył o szkołę demokratyczną, przeciwko rusyfikacji. W II RP zasiadał w warszawskiej Radzie Miasta, był ławnikiem Magistratu; należał do Komisji Centralnej Związków Zawodowych w klasowym Związku Stowarzyszeń Zawodowych. W 1941 r., wraz z Henrykiem Ehrlichem, przywodcą Bundu, został aresztowany i zamordowany przez NKWD. O ich uwolnienie apelowali m. in. Eleanor Roosevelt i Albert Einstein.

Bunt chłopski w Żarnikach

Rok 1906, trwa masowy zryw chłopów przeciwko wyzyskowi. 19 czerwca obszarniczka Anna Świeżawska pisze do naczelnika powiatu tomaszowskiego, Szalimowa, prosząc o ochronę przed rewoltą. Bandy chłopskie odganiają od pracy łamistrajków i pracowników przywiezionych z miast:

[...] Dziś rano sprowadziłam z Czeplina 13 kosarzy. Kilkudziesięciu włościan żarnickich przyszło z pałkami i pomimo moich osobistych przedstawień odpędzili ich od roboty i uprzedzili, żeby się więcej nie ważyli przychodzić, bo im głowy porozbijają. W południe dziś znowu ta sama banda ludzi żarnickich spędziła od roboty na burakach czeladź [...]

Wobec takich gwałtów ze strony miejscowej ludności, dalsze prowadzenie gospodarstwa i płacenie podatków jest niemożliwe [...] Moje osobiste bezpieczeństwo byłoby narażone, gdyby przywódcy takiego gwałtu nie byli ukarani, o co jedynie proszę.

Uchwała koła bundowskiej młodzieży szkół średnich

Postulaty koła Bundu młodzieży szkół średnich, walczącego o szkołę wolną i demokratyczną, w ramach walki o ustrój demokratyczny kraju:

[...] Żądamy:

a) zniesienia wszelkich ograniczeń narodowościowych, wyznaniowych i społecznych;

b) powszechnego, obowiązkowego, bezpłatnego nauczania;

c) oddzielenia szkoły od kościoła;

d) autonomii każdej narodowości w zakresie życia kulturalnego [...]

Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona.

Ulotka koła bundowskiej młodzieży szkół średnich.

Bojowiec Arciszewski następcą prezydenta Polski

Oto skan artykułu z gazety Robotnik, wydawanej przez Polską Partię Socjalistyczną - Wolność, Równość, Niepodległość w czasie Powstania Warszawskiego, informujący o nominacji socjalisty Tomasza Arciszewskiego na następcę prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźstwie.

Życiorysem Arciszewskiego można by obdzielić kilkanaście osób - w 1905 roku był on rewolucjonistą walczącym z caratem z ramienia Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, następnie legionista, działacz Polskiej Organizacji Wojskowej, minister w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego oraz rządzie Jędrzeja Moraczewskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; w 1939 r. współorganizator Robotniczych Brygad Obrony Warszawy, jeden z przywódców konspiracyjnej PPS-WRN, członek Rady Jedności Narodowej, a w końcu Premier Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie.

Robotnicy Warszawy idą w pierwszym szeregu

Artykuł z Robotnika, centralnego organu konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej - Wolność, Równość, Niepodległość, pt. Robotnicy Warszawy idą w pierwszym szeregu. Tekst pochodzi z 5 sierpnia 1944 r. Trwa wówczas Powstanie Warszawskie, w którym licznie biorą udział socjaliści i socjalistki: